به نقل از «بازار نیوز»

ایران تنها کشوری است که بازار قانونی خرید و فروش اعضای بدن دارد / بررسی نظر اقتصاددانان در مورد خرید و فروش کلیه

تاریخ انتشار: ۴ دی ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۴۳۸۵۹۳

اگر انسان به هر دلیلی عارضه کلیوی پیدا کند هر دو کلیه درگیر بیماری می‌شود و همچنین هر کدام از ما با یک کلیه می‌توانیم به راحتی زندگی کنیم، پس عملا هر یک از ما یک کلیه زاپاس داریم که به دردمان نمی‌خورد در نتیجه می‌توانیم با اهدا کردن کلیه، مشکلات دیگران را برطرف کنیم.

گروه بهداشت و درمان بازارنیوز - سیدسهند شریف زاده؛ در این مجموعه گفتار تلاش می‌کنیم از گفت و گوی پادکست سکه با فرشاد فاطمی، عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف، با موضوع "بازار کلیه در ایران" استفاده کنیم و به بررسی این بازار، راه‌های خرید و فروش و موانع اخلاقی و اقتصادی آن بپردازیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!



* سابقه اهدا عضو در جهان

سال ۱۹۵۴ در بوستون آمریکا اولین عمل موفقیت آمیز پیوند عضو بدن با پیوند یک کلیه انجام شد و خیلی سریع در اکثی نقاط دنیا بقیه اعضا بدن هم پیوند زده شدند، که با این پیشرفت در علم پزشکی سالیانه جان هزاران نفر در دنیا نجات پیدا کرد. اما مثل هر پیشرفت علمی دیگری ابعاد خطرناک این علم نیز خودش را نشان داد و به تدریج تقاضا برای اعضا بسیار بیشتر از عرضه آن شد، به طوری که افراد حاضر بوند چند صد هزار دلار پرداخت کنند تا جان خود یا اطرافیان شان را نجات دهند.

این وضعیت در کشور‌های جهان جوی را به وجود آورد که در بهترین حالت، فروش آزادانه اعضای بدن و در بدترین حالت، قاچاق انسان بود. اوضاع به قدری جدی شد که سازمان بهداشت جهانی مجبور شد واکنش نشان دادن دهد و اوایل دهه ۹۰ میلادی قطعنامه‌هایی تصویب کرد که در آن اصول پیوند اعضای بدن شرح داده شده بود. در این قطعنامه اشاره شده بود که فروش اعضای بدن خاج از حقوق بشر ملل متحد است و تنها اهدای عضو از افراد فوت شده قابل قبول است. بیشتر کشور‌ها به این اصول پایبند مانده اند، اما هنوز مباحثات در این موضوع وجود دارد، چون این شکل قطعنامه‌ها کمبود عرضه و افزایش تقاضا در پیوند اعضا بدن را مدیریت نکرده است.



* بازار خرید و فروش عضو

پیشنهاد بعضی اقتصاددان‌ها ایجاد یک بازار برای فروش اعضای بدن بوده که عرضه کننده و تقاضاکننده همدیگر را ملاقات می‌کردند و بر یک قیمت مشخص به توافق می‌رسیدند و با میل و اراده شخصی این انتقال را انجام می‌دادند. این ایده برای اولین بار مقطعی در ایالات متحده اجرا شده بود، اما ادامه نیافت و این بازار‌ها دیگر به صورت قانونی در کشوری تشکیل نشد.

تنها کشوری که ایده بازار فروش اعضای بدن در آن عملیاتی شد ایران بود. نظر اقتصاددانان موافق این است که بازار رسمی نه تنها می‌تواند بازار سیاه را از بین ببرد بلکه می‌تواند عرضه را بالا برده و جان بسیاری را نجات دهد. اقتصاددانان مخالف فروش بازاری اعضای بدن را مخالف عدالت و اخلاق می‌دانند. مخالفان از طرفی بیان می‌کنند کسی که تصمیم به فروش کلیه می‌گیرد از لحاظ اقتصادی تحت فشار است و انتخابش آزادانه نیست و از طرفی مطرح می‌شود خرید عضو از کسی که در بازار اعضای بدنش را می‌فروشد از اخلاق به دور است.



* اقتصاد سلامت

اولین نکته که در بحث فروش اعضا بدن باید مورد توجه قرار گیرد، تخصیص بودجه است. به این معنا که ما با تخصیص بودجه به ساخت پل یا واکسن و راه آهن یا دستگاه ام آر آی به طور ضمنی بر سلامت انسان‌ها قیمت گذاشته ایم. در اصل باید بپذیریم بسیاری از سیاست گذاری‌ها بر این مبنا است که برای بخش درمان و بهداشت  ارزش گذاری و برآورد قیمت شود. به طور کلی در علم اقتصاد سلامت محاسبه می‌کنند که به عنوان مثال ساخت فلان واکسن چه مقدار طول می‌کشد و به چه کسانی تزریق می‌شود و در نتیجه طول عمر بسیاری افراد افزایش پیدا می‌کند، سپس برآورد می‌شود که این امر چه مقدار به سرمایه گذاری نیاز دارد.

در اقتصاد سلامت این محاسبه و قیمت گذاری توسط افرادی در پشت صحنه انجام می‌شود، اما تصمیم آن‌ها به صورت عینی بر زندگی ما موثر است. حتی اگر بیان نشود که چه نیتی پشت تصمیم‌های مدیریتی بوده است ما به راحتی و واضح به مرور زمان میزان توجه سیاست گذاران به حوزه سلامت را متوجه می‌شویم. البته باید توجه داشت که سیاست گذاری بخش سلامت شغل بسیار سختی است، چون به عنوان مثال شما باید تصمیم گیری کنید چه مقدار ارز برای داروی بیماران خاص که زندگی آن‌ها وابسته به داروست تخصیص بدهید.



* راه‌های خرید و فروش عضو 

در اکثر جوامع دنیا صحبت از فروش اعضا یک بحث غیر عرفی است، چون ذهنیت مثبتی از آن وجود ندارد چرا که برای نمونه در دهه‌های پیشین مردم خون می‌فروختند و در ازای آن پول دریافت می‌کردند که این فرآیند برای افراد ضعیف جامعه منبع درآمد بوده است یا برای مثال خرید موی سر خانم‌ها جهت تهیه کلاه گیس هم جزو همین تصورات منفی بوده است.

از لحاظ قانونی خرید و فروش اعضا در همه جای دنیا ممنوع است، اما در ایران بعد از جنگ تحمیلی با عراق، به علت تحریم‌ها دسترسی به دستگاه‌های دیالیز بسیار سخت می‌شود آن موقع بحث پیوند کلیه مطرح می‌شود و دولت هم این فرآیند را به رسمیت می‌شناسد. دولت همچنین مبلغی را از کلیه فروش به گیرنده کلیه می‌دهد که طبق قانون ۱ میلیون تومان است و این مبلغ از ۳۰ سال پیش تا کنون ثابت مانده است.

اکثر کشور‌های جهان به علت محدودیت‌های قانونی، بازار غیرقانونی خرید و فروش اعضا و کلیه دارند که این موضوع باعث رواج آدم ربایی و دزدی شده و بسیاری از کشور‌ها را درگیر بزهکاری‌های عجیب و غریب کرده است.

 فرآیند اهدای عضو در همه کشور‌های جهان رایج و قانونی است، زیرا بین دریافت کننده و ایثار کننده مبلغی رد و بدل نمی‌شود که البته صحت سنجی این موضوع باید به تصویب شبکه بازرسی درمان برسد و معمولا این شبکه حالتی را می‌پذیرند که بین اهدا کننده و دریافت کننده سابقه طولانی آشنایی یا نسبت فامیلی وجود داشته باشد.

در روش دیگر برای اهدا کننده مهم نیست چه کسی عضو را دریافت کند و انتخاب دریافت کننده را به شبکه درمان می‌سپارد تا از روی نوبت و سر لیست تهیه شده صحت سنجی کنند.


* انجمن حمایت از بیماران کلیوی

در ایران یک بازار تنظیم شده وجود دارد که در آن انجمن حمایت از بیماران کلیوی، سالانه مبلغی را اعلام می‌کند که آن قیمت رسمی خرید و فروش می‌شود. اما همیشه افرادی هستند که تلاش می‌کنند خارج از نظم قوانین انجمن با هم توافق کنند، البته خود انجمن معمولا تلاش می‌کند تا توافقی خارج از عرف مصوب انجام نشود.

برای فرآیند پزشکی پیوند عضو علاوه بر یکسان شدن گروه خونی باید مدلی از پروتئین (تیشو) هم در بدن اهدا کننده و گیرنده یکسان شود تا به موفقیت بیشتر عمل کمک کند البته تلاش‌هایی در علم پزشکی در حال انجام است که شروط مطرح شده را کمرنگ و برطرف کند.     پایان بخش اول / برچسب ها: کلیه فروشی ، انجمن کلیه ، اهدای عضو ، فروش اعضای بدن ، پیوند اعضا لینک کوتاه خبر: bzna.ir/000LBe

منبع: بازار نیوز

کلیدواژه: کلیه فروشی انجمن کلیه اهدای عضو فروش اعضای بدن پیوند اعضا فروش اعضای بدن خرید و فروش فروش اعضا کشور ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت bazarnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «بازار نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۴۳۸۵۹۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فروش اینترنتی دارو

دانلود صوت اصلی کد صوت

به جهان‌بین گوش می‌دید

چند ماه پیش خبری منتشر شد که می‌گفت پیرزنی با پلیس ۱۱۰ تماس گرفته و درخواست کرده که پلیس به محل زندگی‌اش بره. بعد از اینکه پلیس از راه می‌رسه، متوجه می‌شه که پیرزن کسی رو برای خرید داروهاش نداره و دست به دامن پلیس شده که براش از داروخانه دارو بخرن. پلیس هم دارو رو برای این پیرزن تهیه می‌کنه.

خیلی‌ها با شنیدن این داستان اقدام پلیس رو تحسین کردن، و خیلی‌ها هم به نبود سامانه‌ای برای خرید داروی افرادی مثل این پیرزن اشاره کردن، یعنی فروش اینترنتی دارو.

...

سلام،

به این قسمت از پادکست جهان‌بین خوش اومدین. در جهان‌بین هر بار به یک موضوع علم و فناوری می‌پردازیم. هدف ما اینه که از یک طرف بیشتر به خود علم بپردازیم و از سوی دیگر یافته‌های علمی و تاثیرشون بر زندگی رو به زبان ساده توضیح بدهیم.

خب، بریم سراغ موضوع امروز، فروش اینترنتی دارو.

...

همه‌گیری‌ها تاثیرات ماندگاری دارن و می‌تونن مسیر زندگی انسان رو تغییر بدن. یکی از تاثیرات ماندگار همه‌گیری کرونا افزایش استفاده از فناوری‌های ارتباطات راه دور بود؛ منظورم به طور خاص گسترش استفاده از ارتباطات صوتی و تصویری و همینطور خرید و فروش اینترنتیه. نمونه‌هاش رو می‌تونیم تو گسترش کلاس‌های آنلاین هم ببینیم.

امروز هم می‌خوایم به یکی از این مصادیق بپردازیم، فروش اینترنتی دارو که این روزها دوباره بحث درباره‌اش داغ شده.

--

روایتی که ابتدای این قسمت تعریف کردم شاید کمی اغراق‌آمیز به نظر بیاد و شاید خیلی‌ها شک کنن که آیا واقعاً چنین اتفاقی به همین شکلی که تعریف شده رخ داده یا نه. اما نمی‌شه تردید کرد که خرید دارو از خانه چقدر می‌تونه راحت‌تر باشه. شاید آدم مریض باشه و نتونه خودش برای خرید دارو به داروخانه بره، یا نخواد کس دیگه‌ای رو به زحمت بندازه که براش دارو بخره یا شاید بیماری واگیری داره و اینطوری می‌تونه خودش رو تو خونه قرنطینه کنه. یا حتی تو موردی که داستانش رو گفتیم، شاید فرد کهنسالی به تنهایی زندگی می‌کنه و رفت و آمد به داروخانه براش مشکله. اگر بخوام خلاصه کنم، شاید بتونم بگم همۀ اینها مصداق‌هایی از خدماتی هستن که برای راحتی افراد ارائه می‌شن.

اما این یک سمت ماجراست، سمت دیگه اینه که ارائۀ این خدمات باید توجیه اقتصادی داشته باشه، یعنی در مجموع درآمد حاصل از فروش آنلاین دارو باید به اندازه‌ای باشه که هزینۀ زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری در این حوزه رو توجیه کنه. هرچند گزارش دقیقی در این رابطه تو ایران در دسترس نیست، اما اندازۀ بازار فروش آنلاین دارو در سال گذشته در ایالات‌متحده 18.5 میلیارد دلار بود و تخمین می‌زنن که تا سال 2030 این رقم حداقل دو برابر بشه. یعنی نرخ رشد سالانه‌ای نزدیک به 10 درصد که رشد بسیار زیادیه و این بازار رو به شدت سودآفرین می‌کنه.

--

البته فروش اینترنتی دارو مشکلاتی هم دارد: فروش داروهای غیرقانونی و شیوع رفتارهای غیراخلاقی مثل فروش داروهای تاریخ‌گذشته یا جایگزین‌های کم‌کیفیت یا حتی تقلبی یکی از این مشکلات است.

یا این امکان هست که کودکی بتونه از طریق اینترنت داروهایی را تهیه کنه که باید از دسترسش دور بمونه.

نگرانی دربارۀ امنیت اطلاعات پزشکی هم کم نیست، به خصوص که همین چند وقت پیش هک اسنپ فود باعث شد اطلاعات کاربران این شرکت به فروش برسه. تازه امکان سوءاستفاده شرکت‌های خصوصی از دسترسی‌شون به کلان‌دادۀ اطلاعات پزشکی شهروندان هم مشکل بزرگیه.

یکی دیگه از مشکلات بسته‌بندی نامناسب، کاهش توانایی در نظارت بر مبادلۀ دارو و دسترسی نداشتن به پزشک داروساز و مشاوره‌ها و توضیح‌های تخصصی اونه که تو فروش آنلاین دارو به وجود میاد.

--

همونطور که حتماً شنیدین، اخیراً خبرهایی دربارۀ نهایی شدن آیین‌نامۀ حمل و عرضۀ دارو از طریق سکوهای اینترنتی منتشر شده.

مریم سرخوش، یکی از فعالان حوزۀ سلامت، تو یه مقالۀ خوب تو همشهری آنلاین، به ابهامات این طرح ایراد گرفته و اشاره کرده که مسئولان سازمان غذا و دارو سال گذشته در گزارشی از تخلفات گسترده همین سکوها خبر دادند؛ از جمله فروش دارو 10 تا 30 برابر گران‌تر از قیمت اصلی و برخی داروها هم در حالی به‌دست بیماران رسیده که یا برچسب اصالت کالا نداشته یا جعبه آن باز شده است.

با اینکه سرخوش تاکید می‌کنه که خیلی از کشورهای پیشرفته در حوزۀ آی‌تی هم فروش اینترنتی دارو ندارن، به نظر میاد که طرح «آیین‌نامه حمل و عرضه دارو از طریق سکوهای اینترنتی» راهی بوده برای درگیر نشدن با مسئلۀ فروش اینترنتی دارو و اینکه فروش اینترنتی به حمل‌و نقل دارو تقلیل داده بشه. با این همه همچنان مشکلاتی وجود داره که باید پاسخی پیدا کنند.

مسئلۀ اول مشکل عدالت اجتماعیه، اینکه با اینترنتی شدن فروش دارو چه کسانی از خرید اینترنتی بازمی‌مونن و چه استان‌هایی به داروها دسترسی پیدا نمی‌کنن. آیا اینطوری تضمینی هست که مثلاً داروی کمیابی رو که در یکی از داروخانه‌های استان کهکیلویه وجود داره به قیمت بالاتر به شخصی ساکن تهران فروخته نشه؟ کسانی که به هر دلیل امکان استفاده از اینترنت ندارن، یا به دلیل سواد کم یا نداشتن وسایل و امکانات، اونها چه نفعی از این کار می‌برن؟

چه فکری برای انحصار شده؟ آیا در آیین‌نامه تضمین شده که هیچ سکویی توزیع انحصاری رو دست نگیره؟ مسئولیت خطای توزیع دارو با کسیت؟ آیا ضوابطی اندیشیده شده که مسئولیت هر بخش از فعالیت با کیست؟ و مهمتر از همۀ اینها، آیا بدین ترتیب به سمت حذف محیط فیزیکی داروخانه حرکت نمی‌کنیم؟ و اگر چنین آینده‌ای قابل پیش‌بینیه، آیا برای پیامدهای اون فکری شده؟

--

اگر دوست دارید بیشتر دربارۀ فروش اینترنتی دارو و آیین‌نامه حمل و عرضه دارو از طریق سکوهای اینترنتی بدونین پیشنهاد می‌کنم مقالۀ خود من تو خبرگزاری آنا رو ببینید یا مقاله‌های مریم سرخوش تو همشهری آنلاین رو بخونید. لینک هر دو رو می‌تونین تو توضیحات پادکست پیدا کنید.

ممنونم که با من همراه بودید. می‌توانید از راه‌های ...... و ...... با ما در پادکست جهان‌بین در ارتباط باشید یا به سایت خبرگزاری آنا سر بزنید. برایمان بنویسید و بگویید که می‌خواهید دربارۀ چه موضوع علمی‌ای بیشتر بدانید. اگر هم دربارۀ موضوع فروش اینترنتی دارو سوالی دارید یا مشاهده‌ای دارید اون رو با ما در میون بگذارید.

پادکست جهان‌بین در خبرگزاری علم و فناوری آنا تهیه می‌شود.

 

منابع:

https://ana.ir/003nZv

https://ana.ir/003jcW

https://ana.ir/003j41

https://ana.ir/003hrI

https://ana.ir/003nSo

https://irna.ir/xjQfn2

https://fna.ir/3gltk4

https://www.mehrnews.com/x34DZw

https://www.hamshahrionline.ir/x9bHL

https://www.hamshahrionline.ir/x8W9Z

https://www.statista.com/outlook/hmo/digital-health/digital-treatment-care/digital-care-management/online-pharmacy/worldwide#revenue

https://www.statista.com/statistics/1308246/share-shoppers-purchasing-pharmaceuticals-online-country/

https://en.wikipedia.org/wiki/Online_pharmacy

https://finance.yahoo.com/news/global-online-pharmacy-market-size-160400940.html#:~:text=Report%20Overview%3A,9.5%25%20between%202023%20and%202030.

 

انتهای پیام/